Αντί για ύφεση, η οικονομία της Κίνας αναπτύσσεται γοργά, και μάλιστα το μόνο από το οποίο κινδυνεύει είναι η υπερθέρμανση, σε αντίθεση με τη στασιμότητα της οικονομίας της Δύσης. Πως τα καταφέρνουν οι Κινέζοι;
Ίσως οι θαυμαστές του κινεζικού μοντέλου να έχουν τελικά δίκιο. Το Πεκίνο μάλλον έχει ανακαλύψει τη συνταγή της οικονομικής επιτυχίας, που διαφεύγει της Δύσης. Η απάντηση όμως σε αυτό το μυστήριο δόθηκε (εν μέρει) τον περασμένο Ιούνιο από τη κυβέρνηση του Πεκίνου. Το μυστικό είναι ότι η ύφεση αποφεύχθηκε μέσω τεράστιου...
τραπεζικού δανεισμού στις τοπικές κυβερνήσεις, οι οποίες προχώρησαν σε μαζικές δαπάνες στις υποδομές των περιοχών τους. Αν θυμηθούμε τα αίτια της κρίσης που έπληξε τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, το πιο σημαντικό ήταν το λεγόμενο credit boom (πιστωτικό μπαμ), με υπερβολικό δανεισμό ο οποίος οδήγησε στη φούσκα των ακινήτων και στην υπερκατανάλωση. Η Κίνα επλήγη από κάτι παρόμοιο, με μια διαφορά: Το μεγαλύτερο μέρος του χρέους που δημιουργήθηκε, κατέληξε στον τομέα των υποδομών, και όχι στη κατανάλωση. Αυτό είναι το μυστικό της κινεζικής επιτυχίας.
πηγή
τραπεζικού δανεισμού στις τοπικές κυβερνήσεις, οι οποίες προχώρησαν σε μαζικές δαπάνες στις υποδομές των περιοχών τους. Αν θυμηθούμε τα αίτια της κρίσης που έπληξε τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, το πιο σημαντικό ήταν το λεγόμενο credit boom (πιστωτικό μπαμ), με υπερβολικό δανεισμό ο οποίος οδήγησε στη φούσκα των ακινήτων και στην υπερκατανάλωση. Η Κίνα επλήγη από κάτι παρόμοιο, με μια διαφορά: Το μεγαλύτερο μέρος του χρέους που δημιουργήθηκε, κατέληξε στον τομέα των υποδομών, και όχι στη κατανάλωση. Αυτό είναι το μυστικό της κινεζικής επιτυχίας.
Με βάση τα επίσημα στοιχεία, οι τοπικές κυβερνήσεις συσσώρευσαν χρέη ίσα με $1.65 τρισ. το 27% δηλαδή του κινεζικού ΑΕΠ για το 2010. Είναι πιθανόν, το συνολικό ποσό να είναι ακόμη πιο μεγάλο. Η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας, που είναι η κεντρική τράπεζα της χώρας, υπολόγισε πρόσφατα πως το χρέος των τοπικών κυβερνήσεων είναι ύψους 14 τρισεκατομμυρίων RMB, δηλαδή 30% μεγαλύτερο από αυτό που αναφέρεται παραπάνω.
Σ` αυτό το σημείο ανακύπτουν μερικά ενδιαφέροντα ερωτήματα. Αποδεικνύεται ότι τα δημοσιονομικά της Κίνας δεν είναι τόσο καλά όσο νομίζαμε. Στα χαρτιά, η αναλογία χρέους/ΑΕΠ είναι 20%, κάτι που καθιστά τη χώρα παράδειγμα προς μίμηση σε σχέση με τη σπάταλη Δύση. Αν όμως συνυπολογίσουμε κάποιες κρατικές υποχρεώσεις που συνήθως θεωρούνται δημόσιο χρέος, τότε τα πράγματα αλλάζουν εις βάρος της κινεζικής εικόνας. Αν συμπεριλάβουμε τα χρέη των τοπικών κυβερνήσεων, τα ομόλογα των κρατικών τραπεζών, τα σιδηροδρομικά ομόλογα, κλπ. τότε βλέπουμε πως το συνολικό χρέος αποτελεί το 70-80% του ΑΕΠ, που ισοδυναμεί περίπου με τα αντίστοιχα των ΗΠΑ και Βρετανίας. Και αφού το μεγαλύτερο μέρος αυτού του χρέους δημιουργήθηκε τη τελευταία δεκαετία, τότε η Κίνα βαδίζει σε ένα δύσκολο δρόμο, ειδικά όταν θα επιβραδυνθεί η ανάπτυξή της, κάτι που είναι αναμενόμενο μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια.
Το δεύτερο ερώτημα είναι αν οι τοπικές κυβερνήσεις μπορούν να αποπληρώσουν τα χρέη τους. Αν έριξαν τα χρήματα που δανείστηκαν σε στέρεες υποδομές που μπορούν να παράγουν εισόδημα, κανένα πρόβλημα. Δυστυχώς, κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να έχει γίνει. Συνήθως τα έργα που κατασκευάστηκαν, βασίστηκαν σε λίγα μόνο χρήματα από πλευράς των τοπικών αυτοδιοικήσεων, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του κόστους κατασκευής τους προέρχεται από δανεισμό. Αυτό καθιστά την εξυπηρέτηση των δανείων μια εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση.
Για να εξυπηρετηθούν τέτοιου είδους δάνεια, υπάρχουν δυο μόνο πηγές εισοδήματος. Η μία είναι η πώληση γαιών (που χρησιμεύει ως υποθήκη για τα τραπεζικά δάνεια). Η άλλη είναι να χρησιμοποιηθούν τα χρήματα που προέρχονται από τα νέα αυτά έργα (εργοστάσια παραγωγής ενέργειας, λιμάνια, διόδια). Αυτό που μάλλον θα γίνει είναι το πρώτο. Από κει και πέρα, η οικονομική βιωσιμότητα των νέων έργων υποδομής είναι αμφίβολη. Μια τράπεζα αποκάλυψε πως μόλις το 1/3 αυτών των υποδομών μπορεί να αποφέρει εισόδημα ώστε να καλυφτεί η δανειοδότηση. Αυτό σημαίνει πως οι δανείστριες τράπεζες δεν θα πάρουν πίσω τα λεφτά τους.
Έχουμε λοιπόν μια ωρολογιακή βόμβα χρέους. Και επειδή τα μισά από τα τραπεζικά δάνεια λήγουν στα επόμενα δυο χρόνια, αναμένεται μια βραχυπρόθεσμη κρίση πληρωμών. Οι κρατικές τράπεζες θα προχωρήσουν σε roll over των δανείων, υποκρινόμενες ότι δεν τρέχει τίποτα. Ίσως χρειαστεί να δανείσουν και άλλο τις τοπικές κυβερνήσεις, για να πληρωθούν οι τόκοι. Όλα αυτά θα σημαίνουν περιορισμένη κερδοφορία γα τις τράπεζες. Η ζημιά δεν είναι ιδιαίτερα σοβαρή, όμως τα διάφορα λογιστικά κόλπα απλά αναβάλλουν το μοιραίο.
Μακροπρόθεσμα, η ελλιπής εξυπηρέτηση των δανείων μπορεί να μην οδηγήσει σε τραπεζική κρίση αλλά σε κάτι εξίσου βλαβερό. Επειδή η κινεζική πολιτεία διαθέτει περιουσία αξίας τρισεκατομμυρίων (γη, πόρους, μονοπώλια, ξένα συναλλαγματικά αποθέματα), το Πεκίνο θα μπορέσει να διασώσει τις τοπικές κυβερνήσεις για να μη χρεοκοπήσουν. Τίποτα όμως δεν είναι δωρεάν. Η διάσωση αυτή, που θα έρθει σε μια χρονική περίοδο δημογραφικής κρίσης, αυξημένων εξόδων για την υγεία και τις συντάξεις, και πολύ μικρότερης οικονομικής ανάπτυξης, θα σημαίνει ότι η Κίνα θα έχει πολύ λιγότερο κεφάλαιο για να επενδύσει. Και για μια οικονομία που βασίζεται κυρίως στις επενδύσεις, αυτό βλάπτει την ανάπτυξη.
Αποτελεί εύκολο πειρασμό το να κατηγορήσουμε τις ανεύθυνες και διεφθαρμένες τοπικές ηγεσίες για τη κατασπατάληση του πολύτιμου κρατικού κεφαλαίου. Αυτό όμως θα ήταν άδικο. Μπορεί να υπάρχουν κάποιοι αδίστακτοι τοπικοί αξιωματούχοι που εκμεταλλεύτηκαν τη κατάσταση για να πλουτίσουν, αλλά σε γενικές γραμμές η συμπεριφορά τους ήταν λογική. Θα ήταν λάθος αν δεν εκμεταλλεύονταν την κατάσταση. Από τη δική τους οπτική γωνία, το κινεζικό δημοσιονομικό σύστημα είναι άδικο για τις τοπικές κυβερνήσεις. Το Πεκίνο εισπράττει το μεγαλύτερο μέρος των φορολογικών εσόδων (60% των συνολικών), αλλά δαπανά ελάχιστα στις κοινωνικές υπηρεσίες, που αποτελούν αρμοδιότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης. Και σε αντίθεση με τη Δύση, οι τοπικές κυβερνήσεις δεν μπορούν να εκδώσουν ομόλογα ώστε να δανειστούν κεφάλαια. Για αυτό, αν θέλουν να αναπτύξουν τις υποδομές τους (κάτι που δεν κάνει η κεντρική κυβέρνηση) αναγκάζονται να δανειστούν από τις τράπεζες.
Πρακτικά, τα δάνεια που προέρχονται από κρατικές οντότητες είναι στην ουσία τσάμπα. Δεν χρειάζεται να αποπληρωθούν. Το Πεκίνο πάντα επεμβαίνει και σώζει τη κατάσταση, κάτι που οι τοπικές κυβερνήσεις γνωρίζουν πολύ καλά. Δυστυχώς όμως, όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά τι συμβαίνει όταν κάποιοι αρχίσουν και ξοδεύουν χρήματα που είναι τσάμπα.
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου