Πρόσθετο μνημόνιο λόγω κυβερνητικής ανικανότητας

Η κατεπείγουσα συνάντηση των «τενόρων» της Ευρωζώνης, την Παρασκευή το βράδυ στο Λουξεμβούργο, σηματοδοτεί την έναρξη διαβουλεύσεων σε επίπεδο Ευρωζώνης για μια νέα διάσωση της Ελλάδας

....μετά την καθολική πλέον διαπίστωση ότι η χώρα δεν θα μπορέσει να βγει το 2012 για δανεισμό στις αγορές.

Στις 16 Μαΐου, στο Γιούρογκρουπ, η πρώτη κρίσιμη συζήτηση.

Στη συνάντηση του Λουξεμβούργου που επιχειρήθηκε να κρατηθεί μυστική, αλλά η ηλεκτρονική σελίδα του γερμανικού περιοδικού «Der Spiegel» χάλασε το αρχικό σχέδιο, ήταν παρόντες: ανώτατοι αξιωματούχοι της Ευρωζώνης όπως ο πρόεδρος της ΕΚΤ Ζαν-Κλοντ Τρισέ, ο πρόεδρος του Γιούρογκρουπ Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ο αρμόδιος επίτροπος Ολι Ρεν και οι υπουργοί Οικονομικών των τεσσάρων μεγαλύτερων χωρών (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία).....

Παραδοχή

Για πρώτη φορά από το Μάιο του 2010, που συμφωνήθηκε το μνημόνιο, οι εταίροι παραδέχθηκαν στη διάρκεια της συνάντησης ότι τα αποτελέσματα του ελληνικού προγράμματος δεν είναι εκείνα που θα καταστήσουν δυνατή την έξοδο της Ελλάδας στις αγορές το 2012, όπως προέβλεπε η συμφωνία του μνημονίου. «Πιστεύουμε ότι θα χρειαστεί ένα πρόσθετο πρόγραμμα προσαρμογής», δήλωσε ο κ. Γιούνκερ αποδεχόμενος ουσιαστικά την παραπάνω διαπίστωση.

Οι εταίροι προσκάλεσαν και τον υπουργό Οικονομικών, Γιώργο Παπακωνσταντίνου, να ακούσουν και την επίσημη ελληνική θέση, και κυρίως να του εκφράσουν την έντονη ανησυχία και δυσφορία τους για την πορεία του ελληνικού προγράμματος τόσο στο δημοσιονομικό τομέα όσο και σχετικά με τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Σύμφωνα με κοινοτικές πηγές, ο κ. Παπακωνσταντίνου απέδωσε τις αποκλίσεις στο δημοσιονομικό τομέα στη σφοδρή ύφεση που πλήττει την οικονομία και τα φορολογικά έσοδα. Οι εταίροι αναγνωρίζουν ότι η ύφεση επηρεάζει αρνητικά τη δημοσιονομική εξυγίανση, αλλά πιστεύουν ότι η κατάσταση έχει επιδεινωθεί εξαιτίας της αναποφασιστικότητας της κυβέρνησης.

Του μετέφεραν σε όλους τους τόνους και τον προειδοποίησαν, ότι δεν θα μπορέσουν να πείσουν την κοινή τους γνώμη για νέα στήριξη της Ελλάδας το 2012, εάν η κυβέρνηση δεν εξαντλήσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της. Κατέστησαν σαφές ότι η στήριξη θα δοθεί στη βάση ενός νέου προγράμματος, που θα προβλέπει αποφάσεις-εξπρές στο δημοσιονομικό τομέα, διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και πραγματικές ιδιωτικοποιήσεις, όχι όπως τις σχεδιάζει η κυβέρνηση με μετοχοποιήσεις και μακροχρόνιες παραχωρήσεις της ακίνητης περιουσίας.

Κίνδυνος ντόμινο

Είναι προφανές ότι οι χώρες της Ευρωζώνης δεν θα περιμένουν την έκθεση της ΕΚΤ για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους τον Ιούνιο, όπως είχε προαναγγείλει τον Απρίλιο ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, γιατί η πίεση που ασκούν οι αγορές στα ελληνικά ομόλογα μπορεί να λάβει χαρακτήρα ντόμινο απειλώντας το σύνολο της Ευρωζώνης.

Είναι επίσης προφανές ότι θα μας στηρίξουν για μια ακόμη φορά, γιατί δεν μπορούν να κάνουν διαφορετικά. Προηγουμένως, όμως, θα απαιτήσουν ρητή δέσμευση της κυβέρνησης για την εφαρμογή ενός προγράμματος προσαρμογής, που θα προβλέπει με κάθε λεπτομέρεια τα πάντα στο δημοσιονομικό τομέα, στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και στις ιδιωτικοποιήσεις.

Η σφοδρότητα της ύφεσης στην Ελλάδα, αλλά και η ήπια αντιμετώπιση της Πορτογαλίας, δημιουργούν βάσιμες ελπίδες ότι από δημοσιονομικής πλευράς στο νέο πρόγραμμα δεν θα υπάρχουν οριζόντιες μειώσεις μισθών, ώστε να προστατευθούν τα χαμηλά εισοδήματα. Αντίθετα, θα εξαντληθεί κάθε αυστηρότητα στον περιορισμό των δαπανών.

Ολα αυτά θα βρεθούν στις 16 Μαΐου στο τραπέζι των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης, σε πλήρη σύνθεση αυτή τη φορά, ώστε να ακουστούν οι απόψεις και των μικρότερων χωρών, όπως της Ολλανδίας, του Βελγίου, της Αυστρίας, της Φινλανδίας, οι οποίες συνεισφέρουν σημαντικά ποσά για τη διάσωση της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και τώρα της Πορτογαλίας.

Αποκλείεται το «κούρεμα»

Στην παρούσα φάση δεν έχει αποφασιστεί οριστικά η μορφή που θα έχει η νέα στήριξη της Ελλάδας. Αυτό που αποκλείουν στις Βρυξέλλες είναι η αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους με «κούρεμα». Από εκεί και πέρα δύο είναι τα επικρατέστερα σενάρια.

Το σενάριο πρώτο είναι η κάλυψη, είτε από τους εταίρους με νέα διμερή δάνεια, είτε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, των δανειακών αναγκών της Ελλάδας για το 2012, δηλαδή των περίπου 33 δισ. ευρώ.

Η παραπάνω λύση φαίνεται και η πιο εύκολη τεχνικά και πιο δύσκολη πολιτικά, γιατί ορισμένες χώρες (Γερμανία, Φινλανδία) θα πρέπει να ξεπεράσουν τις δυσκολίες που έχουν με την κοινή γνώμη τους. Η απόφαση αυτή θα μπορούσε να συνοδεύεται στην ιδανική περίπτωση και από μια νέα επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων των 110 δισ. ευρώ.

Το σενάριο αυτό που δίνει ανάσα ενός επιπλέον έτους, μπορεί να εκτονώσει, έστω για ορισμένους μήνες, τις πιέσεις των αγορών. Παράλληλα θα έχει προχωρήσει και η προεργασία σύστασης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (θα τεθεί σε λειτουργία τον Ιούλιο του 2013), ο οποίος πέρα από τους αυξημένους πόρους διάσωσης χωρών με δημοσιονομικά προβλήματα, θεσμοθετεί και τη διαδικασία αναδιάρθρωσης του χρέους μιας χώρας με ενεργό εμπλοκή των ιδιωτών επενδυτών.

Το δεύτερο σενάριο, που προς το παρόν διαψεύδεται σε όλους τους τόνους, είναι μια ήπια αναδιάρθρωση του χρόνου αποπληρωμής για όλο το χρέος.

Δύο βασικοί παράγοντες στην ατζέντα

Στις επίσημες συζητήσεις που θα πραγματοποιηθούν στις 16 Μαΐου στη σύνοδο των υπουργών Οικονομικών της ζώνης του ευρώ, θα ληφθούν υπόψη δύο επιπλέον παράγοντες.

Ο πρώτος αφορά τα στοιχεία που θα δημοσιοποιήσει την Παρασκευή η Eurostat για την εξέλιξη του ΑΕΠ στις χώρες της Ευρωζώνης το πρώτο τρίμηνο του 2011. Υπενθυμίζεται ότι στην Ελλάδα το ΑΕΠ υποχώρησε το τέταρτο τρίμηνο του περασμένου έτους 6,6%, ενώ με μεγάλο ενδιαφέρον αναμένονται τα στοιχεία του πρώτου τριμήνου, ώστε να διαπιστωθεί το μέγεθος της σφοδρότητας της ύφεσης.

Ο δεύτερος, που επίσης παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον, είναι η δημοσιοποίηση της τακτικής εαρινής έκθεσης της Κομισιόν επίσης την Παρασκευή, με τις προβλέψεις για την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας γενικά και κάθε κράτους-μέλους χωριστά, φέτος και τα δύο επόμενα χρόνια. Θα καταγράφει, μεταξύ άλλων, τις προβλέψεις για την εξέλιξη του ΑΕΠ, του δημόσιου ελλείμματος και χρέους και της ανεργίας.

Τα παραπάνω στοιχεία θα ληφθούν υπόψη στο πρόγραμμα προσαρμογής, που αναμένεται ότι θα συζητήσει η κυβέρνηση της χώρας με την τρόικα, στο πλαίσιο της νέας στήριξης που συζητείται για την Ελλάδα.

πηγή