Το φαινόμενο Μανώλης Καψής και ο Σωκράτης

Το έντονο ενδιαφέρον της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας συγκεντρώνει τον τελευταίο καιρό ο συμπαθής δημοσιογράφος Μ. Καψής. Ανάστατοι οι επιστήμονες, ψυχολόγοι, επικοινωνιολόγοι, φιλόσοφοι, αναποδογυρίζουν βιβλιοθήκες και ανασύρουν γραφές και εκτελούν πειράματα σε ποντίκια και μαϊμούδες προσπαθώντας να απαντήσουν στο εξής ερώτημα: Είναι τόσο βλάκας ή είναι εντελώς ασυνείδητος;

Ως γνωστόν, ο ίδιος ο συμπαθής δημοσιογράφος επιμένει ότι είναι βλάκας.. Εχουν γραφεί πολλά γιαυτό.. Άλλωστε οι πάντες θυμούνται ότι δεν υπήρχε φράση που να μην ξεστομίσει από τα τηλεοπτικά παράθυρα χωρίς να την συνοδεύει με το «δεν καταλαβαίνω»..Στην πορεία, παρότι του έγιναν επίμονες παρατηρήσεις ότι μερικά πράγματα δεν ομολογούνται έστω και αν συμβαίνουν, η καθημερινή του συμπεριφορά κάνει τους τηλεθεατές να μένουν με την ίδια απορία. Είναι τόσο βλάκας ή είναι παντελώς ασυνείδητος; Γιατί, τί να υποθέσει κανείς όταν τον βλέπει ως ......
απεργοφάγο να μην αφήνει απεργό για απεργό χωρίς να τον καθυβρίσει και να τον πιέσει να νιώσει ένοχος για την κατάντια της χώρας, αλλά και να νιώσει χαρούμενος που χάνει τη δουλειά του και τα λεφτά του.. Όταν τον βλέπει περήφανο και ασυγκράτητο να υποκαθιστά τον Πεταλωτή και να γίνεται εκπρόσωπος στη θέση του κυβερνητικού εκπροσώπου.. Προχθές μάλιστα, στο δελτίο ειδήσεων του μεγκα, αποκάλυψε ότι είχε ρωτήσει τον υπουργό οικονομικών της προηγούμενης κυβέρνησης αν πρόκειται να πάρουν μέτρα για την κατάσταση της οικονομίας και αυτός του απάντησε ότι ο Καραμανλής έχει δώσει εντολή να παρθούν πολύ σκληρά (λέμε τώρα) μέτρα, τα οποία όμως ουδέποτε πάρθηκαν και άρα ο μόνος υπεύθυνος για την παρούσα κατάντια είναι η προηγούμενη κυβέρνηση που δεν πήρε εγκαίρως μέτρα..

Δεν είναι γνωστό αν ο κ Καψής έχει καταλάβει την κορυφαία βλακεία που διέπραξε με αυτήν την αποκάλυψη.. Γιατί, παρά την εντολή, δεν πάρθηκαν τα μέτρα; Οι πάντες γνωρίζουν ότι αν κάποιοι δεν άφησαν την προηγούμενη κυβέρνηση, των όντως πιο ανίκανων και «μπουχέσηδων» της ιστορίας, να πάρει έστω και το πιο ελαφρύ μέτρο, ήταν η λυσσώδης, ανεύθυνη και εθνικά καταστροφική αντιπολίτευση του πασοκ και η κυρίαρχη δημοσιογραφία που πριόνιζε τους 151 γαλάζιους βουλευτές και ξεσήκωνε τον κόσμο για να βγει στους δρόμους ενάντια στην «φοροκαταιγίδα» και στην «φορομπηχτική πολιτική» πάνω στις πλάτες του λαού που στέναζε κάτω από τον ζυγό της «βάρβαρης δεξιάς», κλπ..κλπ.. Ποιος έχει ξεχάσει ότι ακόμα και κάποια χλιαρά τεκμήρια για τους μονίμως προκλητικούς φοροφυγάδες, τους ελεύθερους επαγγελματίες, αναγκάστηκαν να τα πάρουν πίσω κάτω από την γενική κατακραυγή σύσσωμων σχεδόν των μμε; Έτσι λοιπόν μόνο ένας βλάκας θα μπορούσε να καρφώσει τον εαυτόν του και τους συναδέλφους του και το κόμμα του για τα μέτρα που δεν πάρθηκαν εγκαίρως..

Μήπως όμως τελικά δεν είναι και τόσο βλάκας; Αυτή τη φορά θα ζητήσω την βοήθεια του ..Σωκράτη.. Ο Πλάτωνας στον Πρωταγόρα μας μιλάει για την περιβόητη ακρασία ή την ακράτεια. (καμία σχέση με πάμπερς) και εννοεί την έλλειψη αληθινής γνώσης η οποία οδηγεί σε επιλογές που δεν συνάδουν με το γενικό καλό.. (απλουστεύω επικίνδυνα..) Για τον Σωκράτη η γνώση είναι αρετή. Ο άνθρωπος από τη φύση του έχει την τάση να κάνει το καλό αρκεί να το γνωρίζει.. «Ουδείς εκών κακός» έλεγε.. Στην περίπτωση μας λοιπόν, αν η αρετή είναι η σωστή ενημέρωση τότε πώς θα την κάνει κάποιος που δεν γνωρίζει εφόσον είναι βλάκας; Επειδή όμως η βλακεία είναι κάτι το ακούσιο και όχι το συνειδητό, μήπως τελικά αδικούμε τον κ. Καψή και δεν είναι ασυνείδητος;.. Εδώ θα προσφύγω στον Αριστοτέλη για τον οποίο η αρετή συνίσταται στη μεσότητα. Αλλά η μεσότητα δεν είναι εύκολο να εφαρμοστεί γιατί δεν εξαρτάται μόνο από την λογική εκτίμηση των καταστάσεων αλλά και από την βούληση του υποκειμένου.. Η ακρασία δηλαδή για τον Αριστοτέλη είναι η πράξη που δεν ακολουθεί το ορθό και λογικό αλλά παρασύρεται από την επιθυμία και το πάθος..

Αλλά ποιά είναι η επιθυμία και το «πάθος» στην περίπτωση που εξετάζουμε; Η επιδίωξη της «επιτυχίας» έστω και σε βάρος των άλλων, η δημοσιότητα, ο κομματικός φανατισμός, η βουλιμία για εξουσία, ο πλουτισμός κλπ.. κλπ.. Επομένως υπάρχει και βλακεία και κοινωνική ασυνειδησία.. Δεν είναι μόνος του φυσικά ο κ. Καψής σε αυτό το έργο.. Συνοδεύεται από όλη σχεδόν την κυρίαρχη δημοσιογραφία.. Όμως, ας μελετήσουν όλοι αυτοί και λίγο τους αρχαίους σοφούς μας.. Τουλάχιστον να μάθουν τι είναι ακράτεια.. Γιατί αν καμιά φορά βρεθούν μπροστά σε απελπισμένους πολίτες και τους πιάσει καμιά σύγχρονη «ακράτεια» από το φόβο τους, να ξέρουν ότι εκείνη τη στιγμή δεν φιλοσοφούν.. Απλώς έχουν χεστεί πάνω τους..

sofistis